Mae enillydd y wobr Nobel, Amartya Sen, yn disgrifio lles economaidd fel ‘galluoedd’ unigolyn i arwain y mathau o fywydau y maent yn eu gwerthfawrogi – a bod rheswm ganddynt i’w gwerthfawrogi. [i] Mae ystod o ffactorau sylweddol ac ansylweddol naill ai’n gwella neu’n rhwystro gallu pobl, gan gynyddu neu leihau eu cyfle o brofi lles.
Mae gallu unigolyn i ddiwallu eu hanghenion materol yn dibynnu ar eu hadnoddau eu hunain ac adnoddau’r gymuned ehangach y maent yn rhan ohoni. Prif adnoddau unigolyn neu gymuned yw’r sgiliau a’r wybodaeth (cyfalaf dynol) y gallant eu defnyddio i gael mynediad at adnoddau eilaidd (incwm a chyfoeth) y gellir ei gyfnewid am nwyddau a gwasanaethau sy’n darparu ar gyfer lles economaidd unigolyn.
Mae unigolion a chymunedau yn actorion o fewn ecosystem economaidd sy’n cynnwys deunyddiau crai, tir ac adeiladau, seilwaith cludiant a chyfathrebu a sefydliadau yn y sector cyhoeddus, preifat a gwirfoddol. Mae gan yr ecosystem economaidd rôl bwysig i benderfynu ar gyfleoedd ar gyfer unigolion a chymunedau.
[i] Amartya Sen, Development as Freedom