Conwy and Denbighshire Public Services Board

Building better communities

  • Cymraeg
  • English

Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Conwy a Sir Ddinbych

  • Home
  • About Us
    • Agendas and Minutes
    • Newsletters
    • Accessibility Statement
    • Accessibility
  • Well-being Assessment
  • Local Well-being Plan
    • Annual Report
    • Future Generations Commissioner’s Advice
  • Community Green Pledges
    • Self Assessment Pledge Form
    • The Community Buildings & Facilities Pledge
    • The Transport Pledge
    • The Reduce, Reuse and Recycle Pledge
    • The Local and Ethical Produce Pledge
    • The Environment and Nature Pledge
  • Our Partners
  • Contact Us

Mynd i’r afael â thlodi tanwydd (Diweddarwyd yn Medi 2018)

  • Beth sy’n digwydd rŵan…
  • Sut mae hyn yn cymharu efo’r gorffennol…
  • Beth rydym yn ei wybod neu’n ei ragweld ar gyfer y dyfodol...
  • Beth mae pobl wedi ei ddweud….

Mae graddiant cymdeithasol o ran tlodi tanwydd: po isaf eich incwm y mwyaf tebygol y byddwch mewn perygl o dlodi tanwydd ac mae’n cael effaith sylweddol ar iechyd, lles cymdeithasol ac economaidd pobl sy’n byw mewn cartrefi oer. Y rhai sydd fwyaf diamddiffyn i dlodi tanwydd a chartrefi oer yw pobl hŷn, rhieni sengl gyda phlant dibynnol, teuluoedd sy’n ddi-waith neu ar incwm isel, plant a phobl ifanc, pobl anabl, pobl â salwch a chyflyrau hirdymor, a phobl sengl sy’n ddi-waith[i]. Mae clefydau anadlol yn waeth ar gyfer pobl sy’n byw mewn cartrefi oer, ac mae’n gwaethygu cyflyrau iechyd cronig, ochr yn ochr â risg uwch o strôc a thrawiad ar y galon.  Mae byw mewn tai oer hefyd yn cael effaith negyddol ar les emosiynol a meddyliol holl aelodau’r aelwyd (gan gynnwys pryderu am filiau ac iechyd) a gall gael effaith ar berfformiad plant yn yr ysgol.

Mae anghydraddoldebau iechyd a lles a achosir oherwydd bod pobl yn byw mewn tlodi tanwydd yn gallu arwain at fwy o ddibyniaeth ar wasanaethau cyhoeddus ar gyfer cefnogaeth iechyd a lles arall. Drwy leihau’r risg bod pobl yn byw mewn tlodi tanwydd yng Nghymru gallwn gynorthwyo i leihau’r effaith negyddol ar fywydau pobl a’r pwysau ar wasanaethau cyhoeddus.

Ystyrir bod aelwydydd yn dioddef o dlodi tanwydd os ydynt yn gorfod gwario mwy na 10% o incwm yr aelwyd ar danwydd i gadw eu cartref mewn cyflwr ‘boddhaol’[1]. Amcangyfrifodd Llywodraeth Cymru bod 364,000 o aelwydydd yng Nghymru yn byw mewn tlodi tanwydd yn 2012, sef 29% o’r holl aelwydydd [ii].

Gwnaethpwyd gwaith modelu pellach gan Lywodraeth Cymru i gynhyrchu data amcangyfrifon o dlodi tanwydd ar lefel ardaloedd lleol ar gyfer 2015. Canfuwyd lefelau tlodi tanwydd yn yr ystod 22.5% i 23.5% yn Sir Ddinbych, ac yn yr ystod 23.5% – 24.5% yng Nghonwy, sy’n adlewyrchu’r amcangyfrif cenedlaethol cyffredinol o 24% yn 2015.

Mae amcangyfrif diweddaraf Llywodraeth Cymru (2016) yn nodi bod 291,000 o aelwydydd yng Nghymru yn byw mewn tlodi tanwydd, sy’n cyfateb i 23% o holl aelwydydd Cymru.

Er bod costau tanwydd wedi parhau i gynyddu dros y blynyddoedd diwethaf, mae nifer yr aelwydydd sydd mewn tlodi tanwydd yn gostwng oherwydd y cynlluniau effeithlonrwydd ynni cenedlaethol a lleol, megis NEST ac ARBED, sydd wedi targedu aelwydydd mewn tlodi tanwydd yn y blynyddoedd diwethaf – yr amcangyfrif o’r gostyngiad ar draws Cymru yw oddeutu 73,000 o aelwydydd ers 2012[iii].

Amcangyfrifwyd bod lefelau tlodi tanwydd difrifol (a ddiffinnir fel unrhyw aelwyd sy’n gorfod gwario dros 20% o’i incwm ar ei gostau tanwydd), yn 3% (43,000 o aelwydydd) ledled Cymru yn 2016.

Mae ymchwil cenedlaethol gan yr Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol wedi dangos mai’r rhai y mae tlodi tanwydd yn effeithio arnynt fwyaf yw aelwydydd rhieni sengl[iv]. Yn 2016, gwelwyd bod 26.4% o’r rheiny yn y categori rhieni sengl mewn tlodi tanwydd, dros ddeg y cant pwynt yn uwch nag unrhyw gyfansoddiad aelwyd arall. Mae aelwydydd rhiant sengl yn ffurfio 5.5% o’r holl aelwydydd ym Mwrdeistref Sirol Conwy a 6.2% yn Sir Ddinbych. [v].

Y tri prif beth sy’n llywio tlodi tanwydd yw incwm, defnyddio ynni’n effeithlon a phrisiau ynni.

Gall tlodi tanwydd fod yn broblem benodol mewn ardaloedd gwledig, nad ydynt wedi’u cysylltu â’r brif rwydwaith nwy ac yn gorfod dibynnu ar danwydd solet neu gyflenwadau nwy/olew sy’n aml yn costio mwy na thrydan a nwy a dim ond mewn cyfansymiau mawr y gellir eu prynu, gan arwain at gostau mawr a delir ymlaen llaw.

Gall tai hŷn fod yn anoddach eu gwneud yn effeithlon o ran ynni hefyd gan y cawsant eu hadeiladu gan ddefnyddio dulliau a deunyddiau adeiladu nad ydynt yn hawdd eu haddasu ar gyfer safonau’r 21ain ganrif ar gyfer insiwleiddio a gosodiad gwres canolog. Mae eiddo wedi’i adeiladu â cherrig yn broblem penodol.

Gwelwyd cynnydd o £33 (5.6%) yn y bil trydan cyfartalog ar draws taliadau o bob math rhwng 2016 a 2017, gan adael cyfanswm bil cyfartalog o £619. Gwelwyd gostyngiad o £20 (3%) yn y bil nwy cyfartalog yn 2017 gan adael cyfanswm bil cyfartalog o £630.vi].

[1]Y diffiniad o ‘drefn wresogi foddhaol’ a argymhellir gan Sefydliad Iechyd y Byd yw 23⁰C yn yr ystafell fyw a 18⁰C mewn ystafelloedd eraill, a hynny am 16 o bob 24 awr I aelwydydd â phobl hŷn neu bobl ag anableddau neu salwch cronig a 21⁰C yn yrtsafell fyw a 18⁰C mewn ystafelloedd eraill am naw o bob 24 awr (neu 16 o bob 24 awr dros y penwythnos) I aelwydydd eraill

[i] Centre for Sustainable Energy (2013) Tackling Fuel Poverty

[ii] Strategaeth Tlodi Tanwydd 2010, Llywodraeth Cymru; Cynhyrchu Lefelau Amcanol o Dlodi Tanwydd yng Nghymru: 2012-2016, Llywodraeth Cymru

[iii] Cynllun tlodi tanwydd a arweinir gan alw yn y dyfodol i ddilyn Cartrefi Cynnes – Nyth, Llywodraeth Cymru, dogfen ymgynghori Llywodraeth Cymru, Awst 2016

[iv] Cynhyrchu Amcangyfrifon o Lefelau Tlodi Tanwydd yng Nghymru: 2012-2016, Llywodraeth Cymru, Gorffennaf 2016

[v] Aelwydydd yn ôl Math a Blwyddyn 2016, StatsCymru

[vi] Biliau ynni domestig blynyddol, Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol

Siart: Indecsau prisiau tanwydd yn y sector domestig mewn gwirionedd (gan ystyried chwyddiant)

Ffynhonnell: Bwletin prisiau ynni chwarterol Adran Busnes, Ynni a Strategaeth Ddiwydiannol


Mae prisiau nwy cyfanwerthu y DU wedi bod yn cynyddu ers dechrau’r 2000au, oherwydd y pwysau i gynyddu prisiau yn Ewrop a gostyngiad yn nghynhyrchiant nwy Sgafell Gyfandirol y DU, fodd bynnag mae prisiau nwy cyfanwerthu wedi gostwng eto ers dechrau 2014 ond yn 2017 gwelwyd cynnydd o 31 y cant mewn prisiau. Yn gyffredinol mae prisiau trydan wedi tueddu i gynyddu. Gan fod nwy yn rhan bwysig o gymysgedd cynhyrchiant y DU, ac hefyd o ganlyniad i brisiau glo uwch, mae prisiau trydan cyfanwerthu wedi bod yn codi o lefelau isel anghynaliadwy, a hefyd oherwydd Cynllun Masnachu Allyriadau yr UE a gyflwynwyd yn 2005.

Mae prisiau tanwydd hylif (olew gwresogi) fel arfer yn dilyn prisiau olew craidd. Ar wahân i ostyngiad amlwg yn 2009, rhwng 2003 a 2012 mae prisiau tanwydd hylif wedi cynyddu’n gadarn mewn termau real. Ers 2013 mae prisiau wedi gostwng yn enwedig rhwng 2014 a 2016. Yn 2017, gwelwyd cynnydd o 22 y cant mewn prisiau tanwydd hylif mewn termau real.

Mae mynd i’r afael â thlodi tanwydd yn flaenoriaeth datblygu gynaliadwy allweddol ar gyfer Llywodraeth Cymru gan ei bod yn canolbwyntio ar fater cymdeithasol allweddol drwy dargedu’r rhai sydd â’r anghenion mwyaf; yn ysgogi gweithgarwch economaidd drwy gynhyrchu cyfleoedd ar gyfer busnesau lleol ynghyd â chyfleoedd cyflogaeth a hyfforddiant; ac yn gwneud tai yn fwy effeithlon o ran ynni a lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr ac yn cyfrannu at leihau ôl-troed ecolegol Cymru.

Dim adborth cymunedol.

Copyright © 2021 Conwy & Denbighshire Public Services Board. All rights reserved
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT
Conwy & Denbighshire PSB
  • Cartref
  • Amdanom ni
    • Rhaglen a Cofnodion
    • Newyddlen
    • Datganiad Hygyrchedd
    • Hygyrchedd
  • Asesiad o Les Lleol
  • Cynllun Lles Lleol
    • Adroddiad Blynyddol
    • Cyngor Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol
    • Addewidion Gwyrdd Cymunedol
  • Addewid Gwyrdd i’r Gymuned
    • Ffurflen Addewid Hunanasesu
    • Yr Addewid adeiladau a chyfleusterau cymunedol
    • Yr Addewid Cludiant
    • Yr Addewid Lleihau, Ailddefnyddio ac Ailgylchu
    • Yr Addewid Cynnyrch Lleol a Moesegol
    • Yr Addewid Amgylchedd a Natur
  • Ein Partneriaid
  • Cysylltu â Ni