Sector cyflogaeth allweddol

Gyda’r amgylchedd naturiol eithriadol a threftadaeth adeiledig a diwylliannol, nid oes unrhyw syndod bod twristiaeth yn sector sylweddol yn yr economi leol. Mae ein mynyddoedd, arfordiroedd, traethau, afonydd a llynnoedd yn darparu cefndir arbennig i gefnogi ystod eang o weithgareddau gan gynnwys cerdded, chwaraeon dŵr, mynydda, pysgota, marchogaeth a beicio. Mae’r ardal yn cynnwys safle Treftadaeth y Byd yng Nghastell Conwy, treftadaeth ddiwylliannol a diwydiannol cyfoethog sy’n ymestyn yn ôl i Oes yr Haearn, ac yn elwa o hunaniaeth diwylliannol y mae dwy iaith fyw yn ei darparu. Mae cyrchfannau glan y môr Fictoraidd Llandudno a’r Rhyl wedi bod yn gyrchfannau gwyliau poblogaidd ers dros ddwy ganrif, ac ynghyd â’r gwersyll gwyliau ym Mhrestatyn, mae safleoedd carafannau a gwersylla ar draws yr ardal ac ystod o fythynnod gwyliau, gwely a brecwast a llety, wedi darparu ar gyfer dros 17 miliwn o ymweliadau dros nos yn 2015.

Mae twristiaeth yn cyffwrdd â sawl maes y mae’r sector cyhoeddus yn gyfrifol amdanynt ac â diddordeb ynddynt, gan gynnwys hyfforddiant sgiliau a chyflogaeth, cynllunio, adfywio, treftadaeth a diwylliant; mae hefyd yn elwa nifer o sectorau eraill o’r economi gan gynnwys cludiant, manwerthu ac amaethyddiaeth^[i].

Nid ar gyfer ymwelwyr yn unig y mae twristiaeth. Mae iechyd a lles ein preswylwyr yn elwa o fynediad at safleoedd treftadaeth a diwylliant sy’n ffynnu, amgylchedd naturiol wedi’i reoli’n dda, a mynediad at gyfleoedd antur a gweithgareddau ar eu stepen drws.

Mae’r ffigurau o adroddiad STEAM ar gyfer 2015^[ii] yn dangos:

yr amcangyfrifir bod twristiaeth wedi denu oddeutu £1.28 biliwn i’r economi leol yn 2015.
amcangyfrifir bod y ddwy sir wedi denu dros 15.1 miliwn o ymwelwyr yn 2015, yn cynnwys 11.1 miliwn o ymwelwyr am y dydd a 4 miliwn o bobl sy’n aros dros nos gydag un o’r 1,400 o ddarparwyr llety yn yr ardal.
mae’r arian y mae’r ymwelwyr hyn yn ei wario yn gymorth i gefnogi bron i 18,200 o swyddi i gyd, sef rhwng 20-25% o’r holl gyflogaeth yn yr ardal.

Mae mwyafrif y busnesau twristiaeth yn weithrediadau bach, nifer ohonynt yn fusnes teuluol, a’u gwreiddiau’n ddwfn yn y gymuned. Yn ogystal â hyn, mae cysylltiadau cadwyni cyflenwi twristiaeth yn darparu buddion i nifer o fusnesau lleol bach. Yr incwm o dwristiaeth yn aml yw’r gwahaniaeth rhwng llwyddiant a methiant ar gyfer sawl busnes bach. Mae sectorau cyflogaeth/ busnes a gefnogir gan y diwydiant twristiaeth yng Nghonwy a Sir Ddinbych yn cynnwys atyniadau i ymwelwyr, hamdden, llety, sectorau manwerthu a bwyd, ynghyd â nifer fawr o fusnesau bach lleol megis masnachwyr, cyfanwerthwyr a gwasanaethau cefnogi sy’n darparu gwasanaethau a nwyddau i’r rhai sy’n ymwneud â thwristiaeth yn uniongyrchol.

[i] Partneriaeth ar gyfer Twf: Strategaeth Twristiaeth 2013-2020, Llywodraeth Cymru

[ii] Adroddiad STEAM 2015, Global Tourism Solutions (UK) Ltd

Yn y blynyddoedd diwethaf bu cynnydd graddol yn nifer yr ymwelwyr i’r ardal, yn enwedig ymwelwyr dydd. Mae nifer yr unigolion sy’n cael eu cyflogi naill ai’n uniongyrchol neu’n anuniongyrchol hefyd wedi cynyddu (o 16,100 o swyddi cyfwerth â llawn amser yn 2004 i 18,200 yn 2015). Mae’r mewnbwn i’r economi leol wedi cynyddu o £0.71 biliwn i £1.28 biliwn yn ystod yr un cyfnod.

Mae newidiadau i’r economïau cenedlaethol a rhyngwladol wedi’i gyfuno gydag effeithiau ofn gweithgarwch terfysgaeth a gwrthdaro ar deithio rhyngwladol, wedi cael effaith gadarnhaol ar y farchnad dwristiaeth leol, wrth i ‘wyliau gartref’ ddod yn fwy poblogaidd. Mae twristiaeth antur yn ardal Eryri a chwaraeon dŵr ar hyd yr arfordir wedi gwella a chynyddu eu cynnig dros y blynyddoedd diwethaf ac maent yn denu ymwelwyr ifanc sy’n fwy egnïol na’r hyn a welwyd yn y gorffennol. Mae arolygon a gynhaliwyd gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Conwy’n dangos bod y math o ymwelydd yn newid ar gyfer gwyliau glan y môr traddodiadol hefyd. Yn ogystal â’r gwyliau bws sefydledig y mae ymwelwyr hŷn yn eu mwynhau, mae’r ardal yn denu teuluoedd iau i’r cyrchfannau glan y môr hefyd. Yn 2011 canfu arolwg bod 58% o’r ymwelwyr i Landudno dros 55 oed. Erbyn 2015 roedd hyn wedi gostwng i 39% o’r ymwelwyr, gydag 2016 ar y trywydd cywir i ddangos mwy o newid i’r cyfeiriad hwn.

Siart: nifer yr ymwelwyr twristiaeth i Gonwy a Sir Ddinbych

Ffynhonnell: Adroddiad STEAM 2015, Global Tourism Solutions (UK) Ltd

Er ei fod yn perfformio’n dda ar hyn o bryd, mae’r diwydiant twristiaeth lleol yn fregus. Mae rhan fwyaf o’r atyniadau yn dibynnu ar y tywydd ac mae’r diwydiant yn cynnwys nifer fawr o fusnesau bach yn bennaf, gyda gwydnwch cyfyngedig ar gyfer sioc economaidd. Gallai’r diwydiant ymdopi â thymor gwael dros yr haf os yw’n digwydd unwaith, ond gallai hafau gwael dilynol drechu’r sector pwysig hwn. Mae bygythiad difrod llifogydd ar seilwaith a’r amgylchedd naturiol hefyd yn peri pryder.

Mae twristiaeth yn ddiwydiant byd-eang ac yn hynod o gystadleuol. Mae strategaeth twristiaeth Cymru ‘Partneriaeth ar gyfer Twf’ 2013-20 gan Lywodraeth Cymru yn nodi bod angen canolbwyntio gweithgarwch ar:

fwy o westai moethus a brand
fwy o gyfleusterau lles megis sba
fwy o westai treftadaeth sy’n defnyddio adeiladau hanesyddol ac unigryw
fwy o atyniadau, gweithgareddau a phrofiadau diwylliannol ar gyfer y flwyddyn gyfan
fwy o gynnyrch arloesol, anarferol ac unigryw.

Roedd pobl yn cydnabod fod twristiaeth yn allweddol bwysig i gyflogaeth leol. Fodd bynnag mae angen cefnogi twristiaeth fel ei fod yn ffynnu drwy gydol y flwyddyn.