Lleihau nifer y bobl ifanc sy’n mudo allan a phobl ifanc fel asedau

Mae cadw pobl ifanc yn ein hardal yn fater enfawr, gan fod amcanestyniadau poblogaeth ar gyfer Bwrdeistref Sirol Conwy yn dangos bwlch mawr yn y strwythur oedran rhwng 18 a 40 oed[i], a bwlch llai ond amlwg yn Sir Ddinbych hefyd. Dyma’r grŵp oedran sydd fwyaf tebygol o fod yn weithgar yn economaidd ac yn gymdeithasol, yn ceisio gwaith, addysg a chyfleoedd cymdeithasol eraill y tu allan i’r ardal. Mae’n rhaid i nifer o bobl ifanc adael yr ardal ar gyfer addysg uwch ac er nad yw hyn yn broblem ynddo’i hun, mae’r methiant i’w denu yn ôl i’r ardal ar ôl graddio yn arwain at anghydbwysedd cenhedlaeth.

Mae amrywiaeth o resymau posibl ar gyfer y duedd hon, ond dangosodd ymgynghoriad a gynhaliwyd gyda myfyrwyr Prifysgol Bangor yn 2010 mai diffyg cyfleoedd cyflogaeth lleol oedd un o’r prif faterion. Gall diffyg tai addas a fforddiadwy fod yn ffactor elfennol hefyd. Ac wrth benderfynu ble i ymgartrefu, mae pobl ifanc fel arfer yn chwilio am fwy na dim ond swydd; maent eisiau byw mewn lle sy’n cyfateb â’u ffordd o fyw hefyd.

Siart : Pyramidiau poblogaeth yn dangos y bylchau strwythur oedran yn y boblogaeth rhwng 18 a 40 oed

Ffynhonnell: amcangyfrifion poblogaeth canol blwyddyn y Cofrestrydd Cyffredinol, 2015

Bwrdeistref Sirol Conwy

Sir Ddinbych

Mae’r siartiau yn dangos nad yw ein poblogaeth yn y siâp pyramid traddodiadol, a fyddai’n dangos nifer o blant a phobl ifanc ar y ‘gwaelod’ yn cefnogi ‘brig’ cul o bobl hŷn. Mae ein poblogaeth yn bendrwm iawn gyda grwpiau oedran hŷn, yn enwedig rhai 50+ oed. Er bod cymhellion demograffig eraill wedi effeithio ar anghydbwysedd y boblogaeth (gwell disgwyliad oes, gostyngiad mewn ffrwythlondeb ac effaith y to twf ar ôl y rhyfel), mae allfudo gan bobl ifanc hefyd yn ddylanwad allweddol, ac yn un sy’n effeithio ar les economaidd yr ardal yn ogystal â’r cynnwys cymdeithasol a diwylliannol.

[i] Amcangyfrifon poblogaeth canol blwyddyn, Y Swyddfa Ystadegau Gwladol

Mae’r grŵp oedran hwn wedi cynyddu ei symudiad yn y blynyddoedd diwethaf felly mae maint ac effaith eu hallfudiad wedi tyfu. Yn y 10 mlynedd diwethaf, mae cyfartaledd net mudo yn y grŵp oedran 15-29:

wedi bod oddeutu -300 y flwyddyn ym Mwrdeistref Sirol Conwy. Mae oddeutu 1,850 o bobl yn y grwpiau oedran 15-29 yn gadael yr ardal bob blwyddyn, a dim ond 1,550 sy’n symud i’r ardal
wedi bod oddeutu -150 yn Sir Ddinbych. Mae oddeutu 1,650 o bobl yn y grwpiau oedran 15-29 yn gadael yr ardal bob blwyddyn, a dim ond 1,500 sy’n symud i’r ardal

Os bydd tueddiadau’r gorffennol yn parhau, rhagwelir erbyn 2039 bydd y rhai dros 65 oed yn ffurfio 33% o’r boblogaeth, tra y bydd y rhai o dan 25 oed yn ffurfio dim ond 25% (ar hyn o bryd mae’r rhai 65+ oed yn ffurfio 25% o’r boblogaeth, a’r rhai o dan 25=27%).

Mae allfudo net gan bobl ifanc yn cael effaith ganlyniadol ar y strwythur poblogaeth cyfan. Ynghyd â bod yn sylfaen y boblogaeth oedran gwaith sy’n cymell ein heconomi, y rhain yw’r unigolion fydd yn dod yn rhieni hefyd. Mae llai o fabanod yn cael eu geni oherwydd carfan rhieni ‘absennol’ sy’n golygu bod llai fyth o oedolion ifanc yn y genhedlaeth nesaf, sydd yna’n cael effaith ganlyniadol ar anghydbwysedd oedran yn y boblogaeth.

Mae cadw poblogaeth sy’n gytbwys o ran oedran yn darparu buddion ar gyfer y gymdeithas gyfan. Mae cyfnewid gwybodaeth, dealltwriaeth a diwylliant a rennir rhwng cenedlaethau yn cynorthwyo i ffurfio cymuned wydn sy’n fywiog, arloesol ac integredig – mae ‘symud gyda’r oes’ a ‘rhannu doethineb’ yn hanfodol er mwyn ffurfio gwydnwch cymdeithasol. Mae cefnogaeth gymunedol a rolau gofalu hefyd yn cael eu meithrin drwy integreiddiad rhwng cenedlaethau, nid yn unig o fewn teuluoedd, ond gyda chymdogion, cyfeillion a thrwy wirfoddoli. Gall hon fod yn broses ddwyffordd, gyda’r preswylwyr hŷn yn cynorthwyo gyda gofal plant a datblygiad a’r bobl iau yn darparu gofal ffurfiol ac anffurfiol ar gyfer preswylwyr hŷn.

Ar gyfer cyflogwyr a’r economi yn gyffredinol, mae recriwtio, cadw a datblygu pobl ifanc o fewn y gweithlu a’r boblogaeth ehangach yn gymorth i fynd i’r afael â materion megis gweithlu sy’n heneiddio, bylchau a diffyg sgiliau, datblygu doniau, cynllunio ar gyfer olyniaeth a mewnwelediad cwsmer i’r marchnadoedd a’r tueddiadau sy’n dod i’r amlwg.

Yma canolbwyntiodd pobl ar yr angen i ddarparu cyfleoedd cyflogaeth ar gyfer pobl ifanc a fydd yn eu galluogi nhw i ddilyn gyrfa yn lleol, nid dim ond cyfleoedd gwaith tymhorol a rhan amser. Mae angen cysylltu cyngor gyrfaol gyda chyfleoedd lleol. Mae angen i ni hefyd sicrhau bod pobl ifanc yn meithrin y sgiliau priodol er mwyn iddyn nhw fod yn barod ar gyfer gwaith. Soniodd sylwadau eraill am yr angen i sicrhau fod gennym letyau ac amwynderau addas a fydd yn denu ac yn cadw pobl ifanc.